
Wolfgang Tillmans: Sommer, 2004
-> weitere Werke in der Ausstellung

Maren Lübbke-Tidow
Wolfgang Tillmans – sic transit gloria mundis
2004 hat Wolfgang Tillmans durch sein Teleskop beobachtet, wie der Planet Venus zwischen Erde und Sonne vorbeizog und dieses Ereignis in verschiedenen fotografischen Aufnahmen festgehalten. Der Venustransit ist eine äußerst seltene planetare Konstellation. Historisch ist sie wichtig, weil einzig aufgrund der Vermessung solcher Durchgänge, in denen sich ein beweglicher Himmelskörper vor einen Fixpunkt im Sonnensystem schiebt, die Distanz zwischen Erde und Sonne exakt bestimmt werden konnte. Mit einem neuen Forschungsstand haben sich heute längst andere Methoden zur Durchmessung des Systems durchgesetzt. Als geometrische Figur hingegen zeigt sich mit der Venuspassage nach wie vor ein Ausschnitt der Himmelsmechanik, die zu beobachten auch Tillmans als „bewegende Erfahrung“ beschreibt, die ihm „einen visuellen Eindruck von meiner Position im Weltraum“[1] vermittelte. Mit dem Venustransit hat Tillmans ein Motiv gefunden, mit dem sich nicht nur auf sehr eindrückliche Weise die Einmaligkeit eines Moments und sein Vergehen verbildlichen lässt, sondern gleichsam eine moderne Version des Vanitasmotivs: Der Mensch hat sein Leben nicht in der Hand und befindet sich stets zwischen der Erkenntnis von der Nichtigkeit der eigenen Existenz und dem Wunsch nach Umarmung der Welt, zwischen Demut und Ermächtigungsfantasie.
Die Venuspassage ist ein konkreter, tausendfach vermessener und wissenschaftlich durchdrungener Vorgang, und es ist kein Zufall, dass Tillmans genau dieses Bild als Covermotiv für sein Künstlerbuch truth study center gewählt hat: Er interessiert sich für Wissenssysteme oder für Wissenschaftsapparate und der Kontingenz – dem Status der Ungewissheit und Offenheit hinsichtlich möglicher zukünftiger Entwicklungen –, der sie durch sich fortwährend differenzierende Erkenntnisse unterworfen sind. Tillmans Auseinandersetzung mit Aids ist ein Beispiel dafür: Insbesondere die Medizingeschichte ist eine Geschichte der Irrtümer und der Korrekturen, und sein im Rahmen der Konferenz Why we must provide HIV treatment information entstandener Tagungsband, in dem sich aktuelle medizinpolitische Zielvorstellungen mit Porträtaufnahmen von Aidsaktivisten verbinden, zeigt dies auf anschauliche Weise. Nicht zuletzt vor diesem Hintergrund lassen sich viele der Aufnahmen aus seinem unmittelbaren Lebensumfeld, in denen Homosexualität als Thema aufscheint, anders lesen. Sie lösen sich ab von einer Auffassung seiner Fotografien als Zeugnisse der puren Zelebrierung des Lebens. Sie werden politisch, getragen von existenziellen Fragen, und kehren sich um in Bilder von der Vergänglichkeit allen Lebens. Auch etwa die Stillleben oder die Schneebilder lassen sich in diesem Kontext verorten.
So spitzt sich mit der Bild-Text-Kombination, von der die Covergestaltung von truth study center mit einer Version von venus transit (2004) lebt, ein programmatischer Ansatz von Wolfgang Tillmans zu: Es ist eine Arbeit jenseits großer Theoreme, geleitet von Zweifeln an fertigen Aussagen. Vor dem Hintergrund, dass Tillmans nahezu ausschließlich im Medium der Fotografie arbeitet, ist es geradezu herausfordernd, sich diesem Ansatz zu stellen, denn wie mit keinem anderen Medium unserer Bildkultur verbindet sich mit der Fotografie das Diktum der Repräsentation – ein Kernstreitpunkt in der Geschichte des Diskurses um die Fotografie. [...]
[1] Wolfgang Tillmans in: Ders. (Hg.), Wolfgang Tillmans. truth study center, Taschen, Köln, 2005, o. S.
Katalogauszug "Extended. Sammlung Landesbank Baden-Württemberg" Herausgeber: Lutz Casper, Gregor Jansen, erschienen im Kehrer Verlag Heidelberg, 2009
^
Werke in der Ausstellung
Wolfgang Tillmans Würstchen, 1988 C-print 30 x 40 cm
Wolfgang Tillmans Verrutschte Socke, 1989 C-print 30 x 40 cm
Wolfgang Tillmans Spülblitz, 1990 C-print 30 x 40 cm
Wolfgang Tillmans Adam redeye, 1991 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Adam's crotch, 1991 C-print 50 x 60 cm
Wolfgang Tillmans Smoker (Chemistry), 1992 C-print 60 x 50 cm
Wolfgang Tillmans red coat, 1992 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Gillian & Christopher on floor, 1993 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Hong Kong airport, 1993 C-print 30 x 40 cm
Wolfgang Tillmans Piloten, 1993 C-print 143 x 200 cm
Wolfgang Tillmans Knotenmutter, 1994 C-print 60 x 50 cm
Wolfgang Tillmans Paula, typewriter, looking, 1994 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans rat on trash bags, 1995 C-print 60 x 50 cm
Wolfgang Tillmans Isa vor Sound Factory, 1995 C-print 60 x 50 cm
Wolfgang Tillmans still life, yellow tomatoes, 1995 C-print 30 x 40 cm
Wolfgang Tillmans Smokin' Jo, window, 1995 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Vickie & Scott, 1995 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans After Warriors, 1996 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans kate mc queen, 1996 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Bahndamm, 1996 C-print 30 x 40 cm
Wolfgang Tillmans Habakkuk & Cherubim, 1996 C-print 30 x 40 cm
Wolfgang Tillmans Für Immer Burgen, 1997 C-print 30 x 40 cm
Wolfgang Tillmans Minato-Mirai-21, 1997 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans window / Caravaggio, 1997 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans untitled (La Gomera), 1997 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Flashed Pool, 1998 Ink jet print 210 x 135 cm
Wolfgang Tillmans Eclipse I-34, 1998 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Eclipse 2-3, 1998 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Diamantring, 1998 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Eclipse I-1, 1998 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Eclipse II-23 A, 1998 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans suburban urban, 1999 C-print 60 x 50 cm
Wolfgang Tillmans Ambach, 1999 C-print 60 x 50 cm
Wolfgang Tillmans Snow/Ice Grid, 1999 C-print je 60 x 50 cm, gesamt 146 x 210 cm (gerahmt: 177 x 250 cm)
Wolfgang Tillmans Aufsicht, green, 1999 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans shooting cloud (fucked-up chemicals), 1999 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Capodimonte, 1999 C-print 30 x 40 cm
Wolfgang Tillmans Victoria Line, glass partition, 2000 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Bakerloo Line, 2000 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Circle Line, 2000 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Jubilee Line, 2000 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Central Line, suit, 2000 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Aufsicht (winter), 2000 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Windowbox, 2000 C-print 50 x 60 cm
Wolfgang Tillmans anti-homeless device, 2000 C-print 60 x 50 cm
Wolfgang Tillmans New Family, 2001 C-print 30 x 40 cm
Wolfgang Tillmans blautopf, landscape, 2001 C-print 30 x 40 cm
Wolfgang Tillmans Fische, 2001 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Sheet One, 2001 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Icestorm, 2001 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans outside Snax Club, 2001 C-print 30 x 40 cm
Wolfgang Tillmans after storm, 2002 C-print 50 x 60 cm
Wolfgang Tillmans Trinitatis, 2002 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans The Cock (kiss), 2002 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans The Bell, 2002 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Genom, 2002 C-print 60 x 50 cm
Wolfgang Tillmans Morrissey, 2003 C-print 210 x 135 cm
Wolfgang Tillmans Stripped, 2003 C-print 60 x 50 cm
Wolfgang Tillmans Freischwimmer 35, 2003 C-print 180 x 240 cm
Wolfgang Tillmans Anders pulling splinter from his foot, 2004 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Sommer, 2004 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans paper drop (white) b, 2004 C-print 60 x 50 cm
Wolfgang Tillmans paper drop (white) c, 2004 C-print 60 x 50 cm
Wolfgang Tillmans paper drop (white) d, 2004 C-print 60 x 50 cm
Wolfgang Tillmans Venus transit, edge, 2004 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Venus transit, clouds, 2004 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Venus, passage, 2004 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Fuji, 2004 C-print 145 x 211 cm
Wolfgang Tillmans Himmelblau, 2005 C-print 40 x 30 cm
Wolfgang Tillmans Empire (men), 2005 C-print 234 x 174 cm
Wolfgang Tillmans Garden, 2007 C-print 258 x 172 cm
Wolfgang Tillmans Lighter, black IV, 2008 C-print, unicum 64,5 x 54 x 12 cm
Wolfgang Tillmans Silver 68, 2008 C-print 237 x 181 cm
^
Wolfgang Tillmans Sommer 2004 C-Print 40 x 30 cm © Wolfgang Tillmans
^
|